Kalp ve buna bağlı damarlardan oluşan kalp damar sistemi, kan yolu ile vücuda gereksinimi olan oksijen ve besin maddelerini ulaştırmakla yükümlüdür.
Kalbin sağ kısmı; sağ atrium (kulakçık), sağ ventrikül (karıncık), pulmoner arter, vena kava superior ve vena kava inferiordan oluşmuştur. Bu kısım küçük dolaşımı (pulmoner dolaşım veya akciğer dolaşımı) sağlar (Şekilde mavi ile gösterilmiştir). Kalbin sol kısmı ise pulmoner venler (2’si sağ, 2’si sol tarafta, toplam 4 adet), sol atrium, sol ventrikül ve aorttan oluşur. Bu kısım ise büyük dolaşımdan (sistemik dolaşım) sorumludur (şekilde kırmızı ile gösterilmiştir).
Vücutta 2 çeşit dolaşımdan söz etmek mümkündür:
- Küçük dolaşım:
Kanın akciğerler yolu ile oksijenlenmesini sağlar. Kalbin sağ tarafı bu işe adanmıştır. Organlar tarafından kullanılıp oksijenden fakirleşen kan (kirli kan! Aslında kirli değildir, yalnızca oksijenden fairdir, nedense böyle bir yanlış ifade kullanılmıştır!) vena cava inferior ve vena cava superior denilen büyük toplardamarlar yolu ile sağ atriuma gelir. Buradan triküspit kapak ile sağ ventriküle geçer. Sağ ventrikül kasılarak gelen bu kanı pulmoner artere (akciğer atardamarı) atar ve bu damar ile kanın akciğerde oksijenlenmesi sağlanır.
- Büyük dolaşım
Büyük dolaşım ise akciğerde oksijenden zengin hale gelen kanı organların kullanması için vücuda gönderen sistemdir. Kalbin sol tarafı bu işten sorumludur. Oksijenden zenginleşen kan (temiz kan! Bu da nedense yanlış adlandırılmıştır!) akciğerden dönen pulmoner venler (akciğer toplardamarları) yolu ile sol atriuma ve buradan da mitral kapaktan geçerek sol ventriküle gelir. Sol ventrikül ise kendisine gelen bu kanı aort damarı ile vücuda gönderir. Aort, kalpten çıkan en büyük atardamardır. Aort kalpten çıktıktan sonra kalp dahil çeşitli organlarımıza ve dokularımıza beslenmeleri ve oksijenlenmeleri için dallar vererek karnın alt taraflarına kadar devam eder.
Kanın bu şekilde kalbin içinde dolaşması kalbin belli bir düzende kasılması ile mümkün olur. Önce atriumlar kasılarak içindeki kanı ventriküllere boşaltır, sonra ventriküller kasılarak içindeki kanı aort ve pulmoner artere gönderir. Kalbin bu şekilde mükemmel bir zamanlama ile belli bir düzen içinde kasılması kalbin ileti sistemi ile mümkündür.
Kanın kalp içinde devamlı ileriye doğru akışı kalp kapakları ile mümkün olur: Kanın ventriküllerden atriumlara kaçmaması atrium ve ventriküllerin arasındaki kapaklarla (mitral ve triküspit kapaklar), kanın aort ve pulmoner arterlerden ventriküllere geri kaçmaması ise ventriküller ile bu damarlar arasındaki kapaklarla (aort kapağı ve pulmoner kapak) olur